7524 sayılı Kanun getirilen ve kurumlar vergisi mükelleflerini ilgilendiren değişiklikler
28.07.2024 tarih ve 7524 sayılı “Vergi Kanunları ile Bazı Kanunlarda ve 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” 2 Ağustos 2024 tarih ve 32620 sayılı Resmi Gazetede yayınlanmıştır. Konu ile ilgili 23 Seri No.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği 28 Eylül 2024 tarih ve 32676 sayılı Resmi Gazetede, 326 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ise 27 Eylül 2024 tarih ve 32675 sayılı Resmi Gazetede yayınlanmıştır.
7524 sayılı Kanun ile kurumlar vergisi mükelleflerini ilgilendiren bazı yapılan değişiklikler, belirtilen Tebliğler de dikkate alınarak, aşağıda açıklanmıştır.
YATIRIM FONLARI VE ORTAKLIKLARINININ KAZANÇLARININ İSTİSNASI İLE İLGİLİ DEĞİŞİKLİK
Öteden beri Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 5/1-d fıkrası ile Türkiye kurulu;
Menkul kıymetler yatırım fonları veya ortaklıklarının portföy işletmeciliğinden doğan kazançları,
Portföyü Türkiye’de kurulu borsalarda işlem gören altın ve kıymetli madenlere dayalı yatırım fonları veya ortaklıklarının portföy işletmeciliğinden doğan kazançları,
Girişim sermayesi yatırım fonları veya ortaklıklarının kazançları,
Gayrimenkul yatırım fonları veya ortaklıklarının kazançları,Emeklilik yatırım fonlarının kazançları,
Konut finansmanı fonları ile varlık finansmanı fonlarının kazançları, kurumlar vergisinden istisnadır.
7524 sayılı Kanunun 32’inci maddesiyle Kurumlar Vergisi Kanunda yapılan değişiklikle, bu istisnadan faydalanılabilmesi için fon veya ortaklıkların (emeklilik yatırım fonları hariç) sahip oldukları taşınmazlardan (ticari nitelikte taşınmazlar dahil) elde ettikleri kazançların en az %50’sini, elde edildiği hesap dönemine ilişkin kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken ayı izleyen ikinci ayın sonuna kadar ortaklarına kâr payı olarak dağıtmaları şartı getirildi. Bu değişiklik hükmü, 1.1.2025 tarihinden itibaren elde edilen kazançlara uygulanacaktır.
Öte yandan kâr dağıtımı şartına bağlanan kazanç taşınmazlara ilişkin kazanlar için olup, diğer kazançların dağıtılması zorunluluğu bulunmamaktadır. Fakat, taşınmaz kazançlarının kâr payı olarak dağıtılması şartına uyulmaması durumunda, taşınmaz gelirlerinin yanında diğer gelirlerin de kurumlar vergisi istisnasından yaralanamayacağı Tebliğde belirtilmiştir.
Yukarıda istisna şartı olarak bahsedilen kar dağıtımı hesaplamasında; ayrılması gereken kanuni yedek akçeler dikkate alınacak olup, ihtiyari yedek akçeler ise düşülemeyecektir.
YURT İÇİ İŞTİRAK KAZANÇLARI İSTİSNASINDA DEĞİŞİKLİK
Öteden beri tam mükellefiyete tabi girişim sermayesi yatırım fonu katılma payları ile girişim sermayesi yatırım ortaklıklarının hisse senetlerinden elde edilen kar payları ve fonların iadesinden doğan gelirler, elde eden kurum nezdinde vergiden istisna (yurtiçi iştirak kazancı istisnası) edilmektedir. Girişim sermayesi fon/ortaklıkları dışındaki diğer fonlar ve ortaklıklılardan elde edilen kazançlar için, elde eden ortak nezdinde bu şekilde bir iştirak kazanç istisnası bulunmamaktadır.
7524 sayılı Kanunun 32’inci maddesiyle Kurumlar Vergisi Kanunda yapılan değişiklikle, önceki bölümde belirtilen taşınmaz kazançlarının kâr payı olarak dağıtılması şartını yerine getirmeyen ve bu nedenle kurumlar vergisinden yararlanma hakkını kaybeden bu diğer fon ve ortaklıklardan elde edilen iştirak payları için, iştirak payını elde eden kurum nezdinde vergiden istisna olması hükmü getirildi. Böylece bu diğer fon ve ortaklıkların bu kazançları zaten vergiye tabi tutulduğundan, aynı gelirlerin bu defa kar payını elde eden ortaklar nezdinde ikinci defa kurumlar vergisine tabi tutulması önlenmiş olmaktadır. Bu değişiklik hükmü, 1.1.2025 tarihinden itibaren elde edilen kazançlara uygulanacaktır.
SERBEST BÖLGEDE ELDE EDİLEN KURUMLAR/GELİR VERGİSİ İSTİSNASINDA SINIRLAMA
7524 sayılı Kanunun 24’üncü maddesiyle Serbest Bölgeler Kanunda yapılan değişiklikle, Serbest Bölgede imal edilen malların satış kazancının kurumlar/gelir vergisinden istisnası olması için üretilen bu malların yurt dışına satış şartı getirildi. Buna göre, Serbest Bölgede imal edilmesine rağmen yurtiçine yapılan satışlarla ilgili kazanç, gelir/kurumlar vergisinden istisnasından yararlanamayacaktır.
Yukarıda belirtilen değişiklik hükmü, 1.1.2025 tarihinden itibaren elde edilen kazançlara uygulanacaktır. Diğer bir deyişle, 2024 hesap döneminde Serbest Bölgede üretilen malların yurt içine satışında da kurumlar vergisi istisnası devam edecektir.
Serbest Bölgede üretilen malların doğrudan yurtdışına ihracından elde edilen kazançlar için kurumlar/gelir vergisi istisnası devam edecektir. Bölgede yer alan üretici firmanın burada ürettiği malları, aynı veya başka bir serbest bölgede faaliyette bulunan bir ihracatçı firmaya, yurtdışına ihraç kaydıyla tesliminden elde edilen kazanları da istisnadan yararlanabilecektir. Bu durumda sadece üretici firma istisnadan yararlanabilecek olup, ihracatçı firmanın bu kazançları istisnadan yararlanamayacaktır. Ayrıca ihraç kaydıyla teslim edilen malların ihracatçıya teslim tarihini takip eden ay başından itibaren üç ay içinde ihraç edilmemesi durumunda üreticinin bu kazanları da istisnadan yararlanma hakkını kaybedecektir.
TEKNOGİRİŞİM ŞİRKETLERİ ÇALIŞANLARI ÜCRETLERİ İÇİN GETİRİLEN İSTİSNA
7524 sayılı Kanunun 2’inci maddesiyle Gelir Vergisi Kanununda yapılan ve fakat kurumları da ilgilendiren değişiklik aşağıda açıklanmıştır.
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca belirlenen kriterlere göre “teknogirişim şirketi” niteliğinde olduğu kabul edilen şirketler (işverenler) tarafından hizmet erbabına bedelsiz veya indirimli bedelle verildiği için ücret niteliğini kazanan pay senetlerinin, verildiği yıldaki yıllık brüt asgari ücret tutarını aşmayan kısmı ücret gelir vergisinden istisnadır. Verilen payın değeri verildiği tarihteki rayiç değeri esas alınarak hesaplanacaktır.
Yukarıda belirtilen değişiklik hükmü, 2.8.2024 tarihinden itibaren çalışanlara belirtilen şekilde verilen pay senetleri için geçerlidir.
Öte yandan, belirtilen ücret gelir vergisi istisnası için payları elde tutma şartları bulunmaktadır. Buna göre, hizmet erbabı tarafından bu şekilde iktisap edilen pay senetlerinin iktisap tarihinden itibaren;
• Üç tam yıl içerisinde elden çıkarılması halinde istisna edilen verginin tamamı,
• Dört ila altı yıl içerisinde elden çıkarılması halinde istisna edilen verginin %75’i,
• Yedi ila on yıl içerisinde elden çıkarılması halinde istisna edilen verginin %25’i,
işverenden tahsil edilir. Bu şekilde sonradan işverenden tahsil edilirken gecikme faizi uygulanır ve fakat vergi ziyaı cezası uygulanmaz. Çalışanın işten ayrıldıktan sonra pay senedini elde tuttuğu süreler de yukarıdaki sürelerin hesaplamasında dikkate alınır.
Bu ücret istisnasının uygulaması detayları 27 Eylül 2024 tarih ve 32675 sayılı Resmi Gazetede yayınlana 326 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde yer almakta olup, bu Tebliğde geçen örneklerden sadece 2 No.lu örnek aynen aşağıya alınmıştır.
“Örnek 2: Tekno girişim şirketi niteliğini haiz (C) A.Ş. ile hizmet erbabı (D) arasında yapılan sözleşme uyarınca 10/6/2025 tarihinde hizmet erbabı (D)’ye rayiç değeri 1.500.000 TL olan pay senetleri bedelsiz olarak verilmiştir. Hizmet erbabı (D)’nin 2025 yılına ilişkin bir yıllık brüt ücreti 1.200.000 TL olarak tespit edilmiştir.Buna göre, bedelsiz olarak verilen pay senetlerinin verildiği tarihteki rayiç bedelinin hizmet erbabı (D)’nin bir yıllık brüt ücret tutarını aşması nedeniyle, bu şekilde sağlanan menfaatin 1.200.000 TL’lik kısmı gelir vergisinden istisna edilecektir. Bu tutarı aşan (1.500.000-1.200.000=) 300.000 TL’lik kısım ise brüte iblağ edilmek suretiyle gelir vergisine tabi tutulacaktır.”